Laxdariyu en wolof { UBBITEG TĂERE BI } Nu tĂ mbalee sunu jĂ«f ci tudd YĂ lla. YĂ lla miy xĂ©ewale bĂ©pp mbindeef fii ci Ă dduna, tey yĂ«rĂ«m ku ko soob Ă«llĂ«g (ca allaaxira).YĂ lla na YĂ lla julli ci sunu sang bi Muhammat, ak i ñoñam, ak i saabaam, te musal ko.Mboleem cant yi ñeel na YĂ lla, moom miy Boroom mbindeef yi. Te dollikug xĂ©ewal, ak dollikug mucc YĂ lla na nekk ci sunu sang Muhammat, ka mottali ñañu soloo, tay njiitu ñañu yĂłnni. { PAS-PAS } Li njĂ«kk a war ci mukĂ llaf mooy mu wĂ©ral ngĂ«mĂ«m, topp mu xam la nga xam ne dana yĂ©wĂ©nal ci moom faratay jĂ«mmam, lu mel ni Ă ttey julli, ak laab, ak koor. Dana war ci moom mu wattandiku ci daytali YĂ lla yi, te mu taxaw ci ay ndigalam, te muy tuub jĂ«m ci YĂ lla, (mu sell mi), lu jiitu muy mer. (Wax Wolof Ak Xamle) Bind ñaar (2) *Laxdariyu * { SĂRTI TUUB } SĂ rti tuub ñooy : rĂ©ccu ca la weesu, ak yĂ©enee bañ a dellu ci bĂ kkaar ci li des ci sag dund, ak bĂ yyi moy ga ca saa si bu dee nekkoon nga aji-lĂ mboo ci moy.Du dagan ñeel mukĂ llaf mu yeexe tuub, te dĂ©et muy wax ba YĂ lla gindi ma. Naka loolu bokk na ci mandargay texeedi, ak jĂ©ppte, ak gumbag xol. { TEGGIINI LISLAAM } Dana war ci mukĂ llaf mu wattu lĂ mmiñam ci ay ñaawtĂ©ef, ak wax ju ñaaw (saaga, xaste), ak ngiñal pase, ak gĂ«dda ab jullit, ak doyadal ko, ak ÆĂ ññ ko, ak ragal loo ko ci lu dul dĂ«ggug kojug yoon.Dana war ci mukĂ llaf mu wattu gisam ci xool jĂ«m ci lu araam. Du dagan ñeel ko muy xool jĂ«m ci jullit xool boo xam ne da koy lor, lu dul ni dafa nekk faasix (kĂ ccoor). Kon dana war tongoo ak moom (gĂ ddaay ko). (Wax Wolof Ak Xamle) Bind ñatt (3) *Laxdariyu * Dana war ci mukĂ llaf mu wattu gisam ci xool jĂ«m ci lu araam. Du dagan ñeel ko muy xool jĂ«m ci jullit xool boo xam ne da koy lor, lu dul ni dafa nekk faasix (kĂ ccoor). Kon dana war tongoo ak moom (gĂ ddaay ko).Dana war ci mukĂ llaf mu wattu mbooleem i cĂ©ram lu mu man (kem kĂ ttanam), te muy bĂ«gg (sopp) ngir YĂ lla, muy bañ ngir YĂ lla, muy gĂ«rĂ«m ngir YĂ lla, muy mere ngir YĂ lla, muy digle luy tax a am aw yiw, tay tere lu bon (lu ñu sib).Araam na ci mukĂ llaf muy fen, ak jĂ«w, ak rambaaj, ak rĂ«y, ak naw jĂ«f (yĂ©em boppam), ak ngistal, ak ndĂ©ggtal, ak kañaan, ak mbañeel, ak seet ngĂ«neel ci keneen, ak jĂ«we bĂ«t (regeju), ak jĂ«we gĂ©mmiñ (ngeleju), ak po (mariyaas, damye, futbal, rawante), ak reetaanu xol, ak njaalo, ak xool jĂ«m ci jaambur bu jigĂ©en, ak bĂ nneexu ciy waxam, ak lekk alalu nit ci lu dul teeyug bakkanam, ak lekk alal ci tinu nit , walla ci (turu) diine, ak yeexe julli ba gĂ©nn waxtu wa.Daganul ci mukĂ llaf muy Ă nd ak kĂ ccor, walla jekkiyaale (toog) ak moom ci lu dul lor (ngĂ nt). (Wax Wolof Ak Xamle) Bind ñent (4) *Laxdariyu * DĂ©et muy sĂ kku ngĂ«rĂ«mal mbindeef ci senjug (merug) Aji-Bind Ji YĂ lla (tudd naa ag sellam) wax na : « Naka YĂ lla ak YĂČnnentam ñoo gĂ«n a yayoo ñu sĂ kku seen ngĂ«rĂ«m, bu dee nekk nañu ay way gĂ«m ».YĂČnnent Bi (Yal na ko YĂ lla dolli xĂ©ewal ak mucc) wax na ne : « Bul topp menn mbindeef ci moy Aji-Bind Ji».Daganul ci mukĂ llaf mu jĂ«f jenn jĂ«f mbate mu xam Ă tteb YĂ lla ci jĂ«f ja. Nay laaj way xam ña, te muy roy ci way topp ña sunnas Muhammat (Yal na ko YĂ lla dolli xĂ©ewal ak mucc). Mooy ña nga xam ne dañuy tegtale ci topp YĂ lla, di wattandikuloo (moytuloo) ci topp saytaane. DĂ©et muy gĂ«rĂ«m ñeel boppam (bĂ«gg ci boppam) loo xam ne gĂ«rĂ«m na ko way-falas (kutus) ña. Mooy ña nga xam ne sĂ nk nañu seen dund ci lu dul topp YĂ lla mu kawe mi. Woo naa (tudd naa) seen ñà kk nga (pert), seen jooy yu yĂ gg Bis-PĂšnc ba.Noo ngi ñaan YĂ lla (tudd naa ag sellam) mu dĂ«ppale nu ci topp sunnas sunu YĂČnnent, sunu rammkat, sunu sang Muhammat (Yal na ko YĂ lla dolli xĂ©ewal ak mucc). (Wax Wolof Ak Xamle) Bind jurĂłom (5) *Laxdariyu * { XAAJI LAAB } Laab ñaari xaaj la: laabu hadas (dindi toj ci njĂ pp, walla ci cangaay) ak laabu xabas (dindi sobe su la taq ci yĂšre, walla yaram, walla bĂ©rab bi ngay jullee ). Ăaar yĂ©pp duñu wĂ©r lu dul ci ndox mu laab, te man a laabal. Mooy ndox moo xam ne soppikuwul meloom wa, walla cafkaam ga, walla xetam ga, ci loo xam ne dana teqalikoo ak moom ca la gĂ«n a not, lu mel ni peterol, ak diw, ak ñaay ak nĂ©kk (gares), diwu segal), ak tĂšru jur (tilim), ak saabu, ak tĂšru nit (mbalit), ak yu ni mel.Aayul ci suuf, ak dewnde (ban bu ñuul), ak ceñ (xorom), ak mbaala-mbaal ak ñax mi sax ci ndox, ak yu ni mel. (Kon yii mu mujj a tudd buñu soppee ndox du ko tee laab te man a laabal.) (Wax Wolof Ak Xamle) Bind jurĂłom benn (6) *Laxdariyu * { LAAB CI SOBE } Bu dee sobe sa rà ññeeku na, raxaseef bĂ©rab ba. Bu dee lĂ«nt na, raxaseef mbalaan ma lĂ©ppam (maanaam yĂšre ba).Ku sikki-sĂ kka ci laalug sobe, na ko wis. Bu dee laal na ko, mu sikki-sĂ kka ci sobewoom, dĂ©et wis di ko war.Ku fĂ ttaliku sobe te nekk ci julli, na ko dog, lu dul ne dafa ragal gĂ©nn waxtu wa.Ku julli Ă nd ak sobe di aji-fĂ tte, te mu fĂ ttaliku ko ginnaaw ba mu sĂ«lmalee, na baamu ca waxtu wa (maanaam bu waxtu wa jĂ llee du ko baamu). (Wax Wolof Ak Xamle) Bind jurĂłom ñaar (7) *Laxdariyu * { FARATAY NJĂPP } Faratay njĂ pp jurĂČom ñaar lañu: yĂ©ene, ak raxas kanam (sĂ«lmu), ak raxas ñaari yoxo ba ca ñaari conca ya, ak masaa bopp, ak raxas ñaari tĂ nk ba ca ñaari dojoor ya, ak